Generic filters
Exact matches only
Generic filters
Exact matches only
Generic filters
Exact matches only

Wat is reuscel arteritis (RCA) ?

Reuscelarteritis is een aandoening waarbij veelal de grootste slagaders van het lichaam, de aorta (= hoofdslagader) en de vertakkingen daarvan, zijn aangedaan. Bij deze aandoening ontstaan er ontstekingen in de slagaders.


Symptomen die kunnen ontstaan zijn hoofdpijn, gevoelige hoofdhuid, problemen met uw gezichtsvermogen, gezichtspijn, kaakpijn en vermoeidheid.
Meer ernstige symptomen van RCA kunnen blindheid en beroerte omvatten.

Als uw grote lichaamsvaten van borst en buik meedoen dan zijn er vaak minder specifieke klachten aanwezig zoals, vermoeidheid, nachtzweten en afvallen.


Er zijn 2 vormen van RCA te onderscheiden die elkaar kunnen overlappen.
C (craniale) -RCA betreft de craniale vorm waarbij de bloedvaten naar uw hoofd zijn aangedaan en
GV (grote vaten)-RCA waarbij uw aorta (=grote lichaamsslagader)en zijn vertakkingen zijn aangedaan.

  • RCA vertoont een sterke overlap met Polymyalgia Reumatica (PMR) of ook wel spierreuma genaamd.

Kenkerken


RCA kenmerkt zich door:

  • Hoofdpijn aan één of beide kanten van uw hoofd
  • Gevoelige hoofdhuid bij de slaap (haren kammen kan pijn doen)
  • Pijn in uw kaken tijdens het kauwen
  • Minder goed zien, dubbelzien, wazig zien of vlekjes voor de ogen
  • Vermoeidheid, gewichtsverlies, spierpijn, stijfheid, koorts
  • Nachtelijk zweten
  • Pijn of zwelling bij uw slaap.


PMR kenmerkt zich door:

  • Ernstige pijn in nek, schouder- en/of heupgordel .
  • Duur klachten meer dan 4 weken.
  • Ochtendstijfheid langer dan 60 minuten.
  • Beperkte bewegelijkheid van nek, beide schouders en beide heupen.


 

Het verloop

  • Symptomen

    Symptomen


    De ziekte kan niet alleen optreden in de slagaderen in de slaap, in principe kunnen alle grotere slagaderen in het lichaam zijn aangedaan. Daarbij worden wel vooral de bloedvaten getroffen, die het hoofd van bloed voorzien. Het gevaar van de ziekte zit hem niet zozeer in de slagaderen van de slaap, maar juist in andere (slag)aderen, zoals de bloedvaten naar de ogen.

    Hoofd en hals.

    De ziekteverschijnselen treden vaak op in het hoofdgebied.
    Het belangrijkste verschijnsel dat optreedt bij GCA zijn aanhoudende zware hoofdpijnen. Deze kunnen optreden in het gebied van de slaap, maar ook op het schedeldak of in de nek zitten. Vaak klagen patiënten over een overgevoelige hoofdhuid (kammen doet pijn), over aangezichtspijn of over pijn in de kauwspieren waar de tandarts géén verklaring voor kan vinden.

    Gevaarlijk wordt de ziekte als er problemen met het gezichtsvermogen optreden, zoals het "met een waas" zien, vlekken voor de ogen hebben of dubbelzien. Er kan zelfs tijdelijk gezichtsverlies optreden. Dan bestaat het grote gevaar blind te worden. Wanneer dat gebeurt, kan het nauwelijks meer hersteld worden. De oorzaak van de hoofdpijnen en de problemen met het gezichtsvermogen ligt in de ontsteking van de bloedvaten in hoofd en hals. Door die ontstekingen kunnen de aderen worden vernauwd en zelfs worden afgesloten. Hierdoor kan bijvoorbeeld de bloedvoorziening naar de ogen worden belemmerd. Patiënten kunnen ook oorproblemen krijgen, maar dit gebeurt minder vaak. Het gevolg daarvan is dat zij bijvoorbeeld last krijgen van duizeligheid of slechter gaan horen.


    Reumatische verschijnselen


    Een ander kenmerk van reuscel arteritis is dat er in bijna de helft van de gevallen reumatische klachten optreden. Deze uiten zich vooral als zware spierpijn in de spieren van de schoudergordel en de bekkengordel. Daardoor kan het moeilijk worden om bijvoorbeeld de armen boven het middel op te tillen. Het wordt ook moeilijk om ingewikkelde bewegingen uit te voeren zoals de nek vast pakken, kammen of scheren. Opstaan uit een stoel lukt niet goed meer. Dit ziektebeeld, dat polymyalgische reuma wordt genoemd, kan ook alleen optreden, zonder de typische symptomen in het hoofd die bij arteritis temporalis horen. Deze reumatische verschijnselen gaan vaak gepaard met een algemeen ziektegevoel. Men voelt zich geradbraakt en is moe, er is sprake van gewichtsverlies en depressieve stemmingen.

    Overige verschijnselen

    De plaats waar de vaatontstekingen zich bevinden in het lichaam, wil bij reuscel arteritis nog weleens verschillen. Soms kunnen ook doorbloedingproblemen optreden in de armen of benen, maar ook in de inwendige organen zoals hart of darmen.

  • Diagnose

    Wat zijn de criteria voor een diagnose?

    Bij zowel RCA als ook PMR wordt de diagnose gesteld aan de hand van classificatie criteria;

    ACR (American College Rheumatology) classificatie criteria voor RCA (ten minste 3 van de 5 criteria moeten positief zijn om de diagnose te kunnen stellen):

    • Leeftijd ≥ 50 jaar
    • Nieuwe of andere hoofdpijn
    • Verdikte of pijnlijke arterie temporalis (betreft de arterie die ter hoogte van uw slaap loopt)
    • Een bloedbezinking van groter dan 50 mm per uur
    • Een positieve uitslag van de biopsie van de arterie temporalis indien het C-RCA betreft of een positieve uitslag van de PET/CT scan indien het GV-RCA betreft.


    Classificatie voor PMR volgens Healy (de diagnose wordt gesteld als alle genoemde punten aanwezig zijn)

    • Pijn welke langer dan een maand aanwezig is in de nek, schouders en heupen
    • Ochtendstijfheid welke langer dan een uur duurt
    • Snelle verbetering na start prednisolon (≤20 mg/day)
    • Geen andere verklaring voor de pijnklachten
    • Leeftijd ouder dan 50 jaar
    • Een bloedbezinking van groter dan 40 mm per uur


     

    Hoe verloopt het diagnoseproces ?


    Eerst wordt u een aantal vragen gesteld en wordt u onderzocht. Als uw klachten wijzen op RCA, dan zal uw arts soms bloedonderzoek doen, een biopsie nemen of een PET-scan laten maken.

    Bloedonderzoek


    Er bestaat geen bloedtest waarmee aangetoond kan worden dat u RCA heeft. Wel kan uw arts uw bloedbezinking (BSE) of de hoeveelheid C-reactieve proteïne (CRP) in uw bloed meten. Als deze beide waarden (sterk) verhoogd zijn, is dat namelijk een teken dat u een ontsteking in uw lichaam heeft.

    ECHO bloedvaten hoofd/hals


    De echo kan mn de grote bloedvaten van uw hoofd/ hals en armen goed in kaart brengen. Een zogenaamd HALO sign (=ronde rand rond uw bloedvat) kan wijzen op de aanwezigheid van een bloedvatontsteking.

    Biopsie

    Bij een biopsie haalt uw arts een klein stukje weefsel weg uit de slagader bij uw slaap. De slaap wordt hiervoor eerst lokaal verdoofd. Als het stukje weefsel de typische kenmerken van een aderontsteking laat zien, dan is de diagnose definitief: u heeft RCA.

    Soms is de ontsteking niet te zien in de biopsie. Toch kunt u dan een ontsteking hebben. Dit komt doordat de ontsteking van de slagader heel plaatselijk kan zijn. Dat wil zeggen dat op de ene plaats wél een ontsteking zit, maar een paar millimeter verderop niet. Het is dus mogelijk dat in het geteste gedeelte geen ontstekingsmateriaal zit, terwijl u wél een ontsteking heeft. Soms is het dan nodig een tweede biopsie te nemen.

    PET-scan

    Met een PET-scan , een onderzoek dat gebruik maakt van lichte radioactiviteit, kan een ontsteking in het lichaam in beeld worden gebracht. De slagader bij de slaap is te klein om op de scan zichtbaar te worden, maar juist bij ontstekingen in de grote slagaders zijn wel goed te zien.

  • Behandeling

    Hoe wordt de ziekte behandeld?


    Reuscel Arteritis wordt behandeld met een hoge dosering 40-60 mg prednison. U krijgt tabletten of capsules die u één keer per dag moet innemen.

    Met deze hoge dosering nemen de klachten meestal geleidelijk af. In uw bloed is dan een daling van de bezinking (BSE) te zien. Afhankelijk van uw klachten en de bloedbezinking mag u in overleg met de arts de dosis geleidelijk afbouwen.

    Wat is prednison en hoe werkt het?


    Prednison is een medicijn uit de groep corticosteroïden. Dat zijn medicijnen die zijn afgeleid van een hormoon dat ons eigen lichaam aanmaakt in de bijnieren. Prednison heeft een sterke ontstekingsremmende werking. Het is een klassieke ontstekingsremmer.

    Bijwerkingen

    Prednison kan bijwerkingen hebben:

    • Verhoogde bloeddruk
    • Aanleg voor suikerziekte (diabetes mellitus) of ontregeling als u al suikerziekte heeft
    • Gewichtstoename
    • Slapeloosheid
    • Wazig zien
    • Dunner worden van de huid
    • Blauwe plekken
    • Botontkalking (osteoporose)

    Hoe hoger de dosering, hoe meer kans u heeft op bijwerkingen. Omdat u bij reuscel arteritis een hoge dosis prednison nodig heeft, zal uw arts u extra goed in de gaten houden. Ook krijgt u medicijnen die botontkalking tegengaan: calcium, vitamine D en meestal ook een bisfosfonaat en een tablet om uw maag te beschermen.

    Soms komen de klachten steeds terug. Dan lukt het niet om de prednison af te bouwen. In dat geval geeft uw arts u (naast de prednison) een ander ontstekingsremmend medicijn. Meestal is dit methotrexaat, maar het kan ook leflunomide zijn.

    Nemen uw klachten en de bezinking af met deze combinatie van medicijnen? Dan kunt u alsnog proberen de prednison af te bouwen. Als dit lukt, kunt u ook de methotrexaat of leflunomide afbouwen.

  • Prognose

    Prognose


    De vooruitzichten voor iemand met RCA en/of PMR zijn goed maar over het algemeen moet men uitgaan van een ziekteverloop van gemiddeld 2 tot 5 jaar.

Belangrijke medicatie