Generic filters
Exact matches only
Generic filters
Exact matches only
Generic filters
Exact matches only

Inleiding

Azathioprine is een middel dat de werking van het afweersysteem onderdrukt, een immunosuppresivum. Het beperkt de aanmaak van witte bloedcellen, met name de lymfocyten. De lymfocyten spelen bij een primaire vasculitis een belangrijke rol in het ziekteproces doordat zij de ontstekingsreactie en de productie van ANCA stimuleren. Door het onderdrukken van de aanmaak van lymfocyten, wordt ook de ontstekingsreactie onderdrukt.

Azathioprine kan in combinatie met prednisolon een rol spelen bij de behandeling van vasculitis, maar is minder effectief dan cyclofosfamide of rituximab doordat het het afweersysteem minder onderdrukt. Het is dus minder geschikt in de eerste fase van de behandeling van systemische vasculitis, zoals GPA.

Wanneer door het gebruik van cyclofosfamide een vermindering in ziekteactiviteit, de remissie, is opgetreden, kan in veel gevallen na 3-6 maanden de cylofosfamide worden vervangen door azathioprine.

Azathioprine is een langzaam werkend medicijn, dat betekent dat het pas na enige tijd aanslaat. Het volledige effect treedt soms pas na 2-3 maanden op. Effecten van azathioprine kunnen ook nog een tijdlang optreden nadat gestopt is met het innemen van het medicijn.

Werking, toediening en bijwerkingen

  • Werking

    Azathioprine beperkt de aanmaak van witte bloedcellen, met name de lymfocyten. De lymfocyten spelen bij een primaire vasculitis een belangrijke rol in het ziekteproces doordat zij de ontstekingsreactie en de productie van ANCA stimuleren. Door het onderdrukken van de aanmaak van lymfocyten, wordt ook de ontstekingsreactie onderdrukt.

  • Toediening

    Azathioprine is verkrijgbaar als tabletten (25 of 50 mg tabletten) en als poeder voor injectievloeistof.
    Bij GPA worden meestal tabletten voorgeschreven.

    De dosis die genomen moet worden is afhankelijk van de patiënt (bijv. het gewicht van de patiënt, het stadium van de ziekte, etc.). In de meeste gevallen wordt azathioprine gegeven in combinatie met prednisolon.

    Azathioprine mag niet samen, of slechts in een verlaagde dosis, ingenomen worden met het urinezuur verlagende medicijn allopurinol.
    Andere urinezuur verlagende medicijnen mogen wel. Allopurinol versterkt namelijk de werking van azathioprine, omdat het de afbraak van azathioprine in het lichaam vertraagt.

  • Bijwerkingen

    Azathioprine heeft minder ernstige bijwerkingen dan cyclofosfamide en wordt daarom, ondanks zijn mindere werking, nog wel eens voorgeschreven bij vervolgbehandelingen. De bijwerkingen zijn ook aan de voorgeschreven dosis gerelateerd. Hoe lager de dosis, des te minder zijn meestal de bijwerkingen.

    De volgende bijwerkingen kunnen vóórkomen:

    Maagdarmkanaal

    • Er kunnen stoornissen van het maagdarmkanaal optreden die leiden tot misselijkheid, braken en verminderde eetlust. Ook diarree kan (tijdelijk) optreden. Deze bijwerkingen kunnen verminderd worden door de tabletten tijdens het eten in te nemen. Ook een tijdelijke verlaging van de dosis en daarna het geleidelijk weer verhogen wil nog wel eens helpen.

    Lever

    • Gebruik van azathioprine kan ook leiden tot stoornissen in de leverfunctie. Hierdoor kan de lever de gal en de andere afvalstoffen niet meer goed uitscheiden. Het gevolg hiervan kan een ophoping van gal in de lever zijn, waardoor er een vergiftiging van de lever optreedt. Dit merk je door het geel en jeukerig worden van de huid. De urine kan heel donker van kleur worden, terwijl de ontlasting juist heel licht van kleur wordt. Deze vergiftiging gaat meestal na enige tijd weer over. Wanneer de dosis wordt verlaagd of met de toediening wordt gestopt, leidt dat tot volledig herstel.

    Infecties

    • Er ontstaat een verhoogde vatbaarheid voor infecties omdat aziathioprine de werking onderdrukt van het immuunsysteem. Doordat de functie van het beenmerg kan worden geremd, worden er minder rode en witte bloedcellen en bloedplaatjes aangemaakt. Een tekort aan witte bloedcellen verhoogt de vatbaarheid voor infecties. Te weinig rode bloedlichaampjes hebben bloedarmoede tot gevolg, en bloedplaatjes spelen onder meer een rol bij de stolling van het bloed. Regelmatig bloedonderzoek en bloedceltellingen worden dan ook aanbevolen, zeker in het begin van de behandeling. Het is ook belangrijk om infecties snel te melden aan de arts. Zeker wanneer er sprake is van koorts die langer dan drie dagen aanhoudt of erg hoog is.

    Kanker

    • Azathioprine kan net als cyclofosfamide op den duur kankerverwekkend zijn (carcinogeen). Bij langdurig gebruik is met name de kans op huidkanker vergroot.Gebruikers van azathioprine doen er daarom goed aan op te passen met teveel in de zon zitten.

    Sperma, zwangerschap en borstvoeding

    • Azathioprine kan bij mannen leiden tot een tijdelijk verlaagde aanmaak en verminderde activiteit van sperma.Bij zwangere vrouwen dient het gebruik van azathioprine sterk te worden afgewogen tegen de risico's van niet gebruik en alternatieven. Het gebruik van azathioprine kan mogelijk leiden tot afwijkingen van de ongeboren baby. Aangezien de stof in de moedermelk wordt uitgescheiden wordt ook afgeraden borstvoeding te geven.

    Wratten

    • Patiënten die geneesmiddelen gebruiken die de afweer onderdrukken, hebben een grotere kans op infecties met bacteriën, virussen en schimmels. Gebruikers van azathioprine hebben dus een grotere kans op infecties met het humaan papillomavirus en daardoor ook op wratten. Dat staat niet zo duidelijk in de bijsluiter van azathioprine. (bron: Lareb.nl)

meer informatie over dit medicijn vindt u op de website van Apotheek.nl

Logo apotheek.nl

Deze pagina is voor het laatst bijgewerkt op 16 december 2023